‘Ik maak kleine schilderijen met veel details’
Een akelig ongeluk met een hangmat – ruim vijftien jaar geleden – veranderde het leven van Mieke van Oss (49) voorgoed. Ze brak zeven nekwervels en raakte volledig verlamd. Het was een heel proces om haar leven opnieuw vorm te geven. Maar het lukte! Ze pakte haar geliefde hobby schilderen weer op – nét een beetje anders, want ze schildert met haar mond. “Als ik schilder, dan ben ik nergens anders mee bezig.”
Een akelig ongeluk met een hangmat – ruim vijftien jaar geleden – veranderde het leven van Mieke van Oss (49) voorgoed. Ze brak zeven nekwervels en raakte volledig verlamd. Het was een heel proces om haar leven opnieuw vorm te geven. Maar het lukte! Ze pakte haar geliefde hobby schilderen weer op – nét een beetje anders, want ze schildert met haar mond. “Als ik schilder, dan ben ik nergens anders mee bezig.”
Leven of dood
Een heftige tijd breekt voor haar aan. “Mijn nekwervels werden vastgezet en ik kon niet zelfstandig ademhalen – met behulp van zo’n speciaal dingetje in mijn keel kon ik praten. Eerlijk gezegd zag ik geen toekomst meer, behalve een heel afhankelijke toekomst. Van mij mocht de stekker eruit en die gesprekken zijn er ook geweest met de arts. Ik was helder van geest en werd voor de keuze gesteld. Dat moment was een keerpunt: om te moeten kiezen tussen leven en dood vond ik moeilijk en heel bizar. Ik had nog niets geprobeerd en dacht: ‘moet ik niet eerst eens kijken hoever ik kom?’ Dat deed ze. Ze startte een langdurig revalidatietraject om uiteindelijk weer naar huis te kunnen gaan, naar haar toenmalige man en kinderen. “Ik ben nog altijd blij dat ik toen de keuze heb gemaakt om door te zetten en te kijken hoe ik kwaliteit van leven kon realiseren.”
Mentale weerbaarheid
Mieke kan alleen haar hoofd en schouders bewegen en bestuurt haar rolstoel met haar hoofd. “Het heeft veel tijd en hulp gekost om dat te trainen,” zegt ze. Toch vond ze het psychische stuk het zwaarst. “In het revalidatiecentrum zit iedereen in hetzelfde schuitje en was alles ingericht op rolstoelgebruikers. Thuisgekomen kwam ik voor mijn gevoel in een nieuwe wereld terecht. Ik heb veel moeite gehad daar een weg in te vinden.” Jarenlang slikte ze antidepressiva totdat ze merkte zichzelf niet meer te zijn. “Ik nam zoveel pijnstillers en antidepressiva dat ik de halve dag lag te slapen. Ik heb aan de bel getrokken en liet me opnemen om zonder medicatie beter met mijn handicap te leren omgaan. Ik leerde sneller hulp te vragen en dat de pijn en klachten meer vanbinnen zaten, in mijn hoofd, dan in mijn lijf.” Mieke schreef ook een boek over haar ervaringen om de gebeurtenissen te verwerken. “Om het beter te kunnen verwerken ben ik gaan schrijven (middels een speciale computer, red.). “Dat heeft voor veel begrip in mijn omgeving gezorgd. Mensen lazen over mijn zorgen en tegenslagen maar het is vooral ook met veel humor geschreven,” benadrukt ze. “En het loopt goed af, want uiteindelijk is het me gelukt kwaliteit van leven te ervaren.”
Kolibrie met bloem
Vroeger schilderde Mieke graag, grimeerde ze en gaf daar ook cursussen in. In eerste instantie leek dat geen optie meer te zijn, totdat ze door een verpleegkundige werd gewezen op mondschilderen. “Dat ben ik in de revalidatiekliniek meteen gaan oefenen en dat doe ik nog steeds. Het is heel leuk om te doen.”
Wekelijks komt schilderes Rita van Uden met olieverf en schilderspullen naar Mieke toe. “We zijn een heus schildersetje geworden,” grapt Mieke. “Samen bekijken we hoe we verder gaan werken aan een schilderproject. Ik maak kleine schilderijen met veel details. Zo maakte ik een kolibrie met een bloem die ik zelf bedacht en tekende. Nu ben ik bezig met bloemen en een elfje. Ik houd van die dromerige, sprookjesachtige sfeer.” Hoe het er praktisch uitziet, het mondschilderen? “Het is teamwork; Rita doet de verf op de kwast en ik pak de kwast aan met mijn tanden,” legt Mieke uit. “Vervolgens kan ik op het canvas schilderen, dat is op een ingenieuze wijze op een soort statief gezet waardoor ik in alle kanten en hoeken erbij kan. Voorheen schilderde ik meer abstracte doeken met ecoline, dat is soepel spul en kun je mooie vormen mee op papier zetten. Maar dat is lang niet zo pietepeuterig als wat ik nu doen. Met Rita ben ik meer op de techniek gaan schilderen en het wordt steeds beter, vind ik!”
Flow
Mieke kijkt elke week enorm uit naar haar schilderuurtje. “Op zich zou ik wel vaker willen schilderen, maar na een uur ben ik moe. Het is inspannend voor mijn nek. Mijn tandarts is er niet heel blij mee, volgens hem gaan mijn tanden er scheef van staan maar dat maakt me niet uit. Ik vind schilderen heel ontspannend. Als ik schilder, dan ben ik nergens anders mee bezig. Dan zit ik daar helemaal in. Het is leuk dat ik op een gegeven moment ook een eindresultaat heb, daar ben ik dan ook wel een beetje trots op. Mensen snappen vaak niet dat ik dat met mijn mond heb geschilderd, zijn heel verbaasd. Daarom heb ook filmpjes op mijn website geplaatst, zodat ik kan laten zien hoe het werkt, dat mondschilderen, want de meeste mensen kunnen zich er niets bij voorstellen. De bewondering dat ik het op deze manier voor elkaar krijg, is ook wel bemoedigend.”