Van inactief naar actief: het kan, ook met een beperking

Het Fit-for-Life programma van Coloplast stimuleert mensen met een beperking om in beweging te komen en fitter en gezonder te worden. Diezelfde missie vinden we terug bij Uniek Sporten: het sport- en beweegplatform van het Fonds Gehandicaptensport dat mensen met een beperking helpt om een beweegvorm te vinden die bij ze past. Programmamanager Karin de Graaf beschrijft Uniek Sporten als een community die vraag en aanbod bij elkaar brengt: “Mensen met een beperking kunnen veel barrières ervaren in hun zoektocht naar een aangepaste vorm van bewegen. Het aanbod is versnipperd, de benodigde hulpmiddelen zijn duur en dan is het vaak ook nog eens een heel gedoe om ergens te komen. Uniek Sporten probeert op verschillende manieren die belemmeringen weg te nemen.”

Toen Derek in de pubertijd zat, kwam hij erachter dat hij de erfelijke aandoening dystrofie had. Rond zijn 21e begonnen de spasmen in zijn benen, het waren de eerste symptomen. De eerste anderhalf jaar liep hij met krukken om toch voor een rolstoel te kiezen. “Het krachtverlies in mijn lichaam ging zo snel.”

Postcode als lotnummer

Het is inmiddels elf jaar geleden dat Karin de Graaf bij het Fonds Gehandicaptensport ging werken. Daar is zij sinds 2016 programmamanager van Uniek Sporten. Het idee voor het platform werd door Arjo Wijnhorst destijds bij het sportloket in de regio Arnhem bedacht, maar inmiddels hebben vrijwel alle gemeenten zich hierbij aangesloten, vertelt Karin: “Daardoor hebben wij een goed beeld van het landelijke sportaanbod en dat blijkt zeer divers. Helaas is de ene gemeente echt de andere niet. Niet alleen de mogelijkheden om aangepast te sporten variëren, maar ook de vergoedingen voor sporthulpmiddelen die al dan niet in het kader van de Wmo worden verstrekt. Uniek Sporten probeert die verschillen recht te trekken en drempels weg te nemen, omdat wij vinden dat je postcode niet een soort lotnummer mag zijn. Idealiter zou de enige vraag voor sportdeelname moeten zijn: wil je het, ja of nee?”

Vraag en aanbod

“Op unieksporten.nl proberen wij zoveel mogelijk sport- en beweegvormen te ontsluiten. Dit wordt mogelijk gemaakt door alle gemeenten waarmee wij samenwerken. Wij brengen zowel de georganiseerde sport in kaart, bij verenigingen en stichtingen, als het aanbod van commerciële aanbieders. Bovendien zoeken we naar aangepaste vormen van bewegen voor alle doelgroepen, of het nu een fysieke of een psychische beperking betreft. Op ons platform kunnen bezoekers zelf bekijken of zij in de omgeving iets van hun gading kunnen vinden, simpelweg door de betreffende gemeente(n) te selecteren. Als zij dan klikken op de sport van hun keuze, vinden zijn de contactgegevens van degene die lesgeeft. Dat directe contact is belangrijk, omdat zij dan meteen een concreet antwoord op hun vragen kunnen krijgen. Vaak is de buursportcoach of de regioconsulent een eerste aanspreekpunt, omdat deze goed op de hoogte is van het lokale en regionale sport- en beweegaanbod.”

Uitleenservice en vergoeding

“Onderzoek toont aan dat de sportparticipatie van mensen met een beperking zo’n 34% is, tegenover 59% bij mensen zonder beperking. Bij mensen met een fysieke (motorische) beperking ligt dat percentage zelfs nog lager, namelijk op 23%. Voor hen, en ook voor mensen met andere mobiliteitsbeperkingen, vormen de benodigde sporthulpmiddelen vaak een extra obstakel. Een handbike of een tennisrolstoel is natuurlijk best prijzig, dus om die drempel weg te nemen biedt Uniek Sporten ook een uitleenservice. Wie zich hiervoor aanmeldt kan zo’n hulpmiddel vier tot zes maanden lang gratis uitproberen. Bevalt het niet, dan hebben zij bovendien de mogelijkheid om te wisselen. Wanneer zij hun keuze eenmaal hebben gemaakt, kunnen zij bij Uniek Sporten ook een aanvraag doen voor een financiële vergoeding voor de aanschaf. Wij vullen 85% van het gat aan dat de Wmo en de zorgverzekeraars nalaten, dus gebruikers betalen dan maximaal 15% van het aanschafbedrag, tot een maximum van 250 Euro. Natuurlijk kan dat nog steeds een forse uitgave zijn, maar het scheel wel een heleboel. Met gemeenten en zorgverzekeraars blijven we intussen in overleg om binnen de bestaande regelingen een structurele oplossing te vinden.”

Begin klein, start thuis

“Om de toegankelijkheid van sportaccommodaties te verbeteren, werken we samen met het Mulier Instituut en met de Ongehinderd-app. Bezoekers kunnen daarmee bijvoorbeeld zien of zij gemakkelijk kunnen parkeren en of de locatie rolstoelvriendelijk is. Wat veel mensen zich echter niet realiseren, is dat je ook thuis heel goed kunt beginnen met meer bewegen. Om dat te bevorderen, hebben we in samenwerking met Heliomare  ‘Uniek Sporten Thuis’ ontwikkeld, als onderdeel van de app van Uniek Sporten. Deze bevat maar liefst 70 trainingsschema’s en ook nog 300 rolstoeloefeningen, waarmee je een eigen schema kunt samenstellen. Natuurlijk kun je dit ook in overleg met de arts of fysio doen, om te voorkomen dat je jezelf overbelast. Begin gewoon klein. Afhankelijk van hoe het gaat, kun je dan het beweegprogramma uitbouwen. En leg de lat niet te hoog, want soms is het behoud van functies al een grote stap voorwaarts. Op dit moment is de app nog in de maak, maar je kunt ‘m wel alvast downloaden, zodat je straks meteen aan de slag kunt.”

Kom in beweging!

“Uniek Sporten gaat samen met Coloplast nog meer activiteiten ontplooien om de stap naar sporten en bewegen te vergemakkelijken. Op 12 juni zijn wij aanwezig op het Beweegplein van het Fit for Life event ‘Ontdek je passie’ in Den Bosch, en in september organiseren we een gezamenlijk webinar over sporten en bewegen. Het is namelijk niet alleen voor je gezondheid belangrijk, maar ook voor je gemoed. Vaak is sport een leuke manier om nieuwe mensen te ontmoeten en je sociale kring uit te breiden. En ja, natuurlijk is het soms best spannend om de eerste stap te zetten, bijvoorbeeld omdat je bang bent dat het voor jou niet haalbaar is. Laat je dan inspireren door de ervaringsverhalen op unieksporten.nl, want je zult zien dat je noch de eerste, noch de enige bent die het lastig vindt om in beweging te komen. En ga anders eens vrijblijvend het gesprek aan met de buurstsportcoach of de regioconsulent in jouw gemeente. Nee zeggen kan altijd nog!”

Meer weten over het beweegaanbod in jouw gemeente, de uitleen van hulpmiddelen, de thuisbeweegapp en nog veel meer goede tips en adviezen? Kom in beweging en ga naar www.unieksporten.nl