‘Voor mij bestaat mijn handicap niet’
Als spreker, trainer en coach houdt Niek van den Adel meer dan honderd lezingen per jaar. Hij reist de hele wereld over om mensen en bedrijven te inspireren op het gebied van leiderschap, zingeving en inclusiviteit. De tijd die overblijft steekt hij met liefde in zijn gezin met drie jonge dochters. Je zou zeggen: een druk bestaan dat zoveel dertigers leiden, en dat is ook zo. Alleen heeft Niek als gevolg van een motorongeluk ook nog een volledige dwarslaesie, waardoor 90% van zijn lichaam niet meer functioneert.
Beter in zingeving
“Het klinkt misschien gek uit mijn mond, maar voor mij bestaat mijn handicap niet. Ja, ik zit in een rolstoel, ik slik dagelijks een berg medicatie en ik heb vaak pijn, maar dat is onderdeel geworden van wie ik ben. Je kunt wel stil blijven staan bij alles wat je is afgenomen, maar wat win je daarmee? Daarom heb ik ook zo’n hartgrondige hekel aan dat woord: ‘afgenomen’. Het impliceert dat iemand schuldig is aan jouw situatie. Terwijl ik denk: het is nu eenmaal zo, dus deal ermee, zorg dat je ermee leert omgaan. Na het ongeluk in 2010 ben ik bewust veel bezig geweest met mijn persoonlijke ontwikkeling. Wie ben ik, wat wil ik, wat zijn mijn angsten en hoe kan ik daaroverheen stappen? Het heeft me in aanraking gebracht met zingeving, en daar ben ik echt veel beter in geworden dan voor het ongeluk. Ik doe niks meer wat ik niet leuk vind en steek mijn energie alleen in dingen waar ik gelukkig van word. Mijn veerkracht zit misschien voor 50% in mijn DNA, maar die andere helft heb ik bewust zelf opgezocht en ontwikkeld.”
Angst of openheid?
“Als je een hulpmiddel gebruikt – of dat nou een stoma, een katheter, een rolstoel of een gehoorapparaat is – kun je daar al je aandacht op richten. Dat gaat vaak gepaard met angst. Wat als ik een ongelukje krijg, als iemand het ruikt, als ik het niet goed kan verstaan…? Mensen zijn bang voor het verlies en daarmee beperken zij zichzelf nog meer. Ik denk dat het enorm helpt als je uit die klaaghoek komt en bespreekbaar maakt wat je wel en niet kan. Zo’n gesprek leidt tot meer begrip, want als je zelf die openheid creëert, vindt de ander het ook minder gek. Een voorbeeld: ik heb al mijn vrienden als eens gevraagd om mij te verschonen. Dat was niet gemakkelijk, maar ik wilde me er niet de rest van mijn leven druk over maken. Als ik bij een nieuwe opdrachtgever kom, leg ik mijn katheter ook gewoon op tafel en kondig ik de plaspauze alvast aan. Natuurlijk scheelt het dat de spullen van Coloplast zoveel mooier zijn gemaakt. De SpeediCath ziet er bijna uit als een pen en de beenzakjes van de Uritip condoomkatheter zie je amper onder mijn broek. Als ik met een lange buis in mijn rugzak moest rondlopen, dán zou ik me pas echt patiënt voelen.”
Ongehinderd gastvrij
“In mijn werk spoor ik mensen aan om zelf de verantwoordelijkheid te nemen over hun leven. Daarom heb ik ook ‘Ongehinderd gastvrij’ opgericht, het bedrijf waarmee ik organisaties train om gastvrij om te gaan met iedereen, met en zonder beperking. Mensen willen wel graag het goede doen, maar ze weten soms gewoon niet hoe. Eigenlijk zijn dat dus twee kanten van dezelfde medaille. Ondernemers kunnen zich beter aanpassen aan klanten met een beperking, en mensen met een beperking kunnen duidelijker zijn over hun behoeften. Stap over de schaamte heen en praat erover. Zo’n proactieve houding vergt enige oefening, maar daarmee geef je wel het goede voorbeeld aan de schijnbaar valide mens. Want vergis je niet: die kan ook ziek, depressief of net gescheiden zijn. Het is normaal dat we allemaal een beetje anders zijn, maar dan moet je het wél vertellen, anders blijft de onzekerheid broeden en wordt zij alleen maar groter en groter.”